بافت تاریخی یزد، علاوه بر ۱۷۰۰ اثر تاریخی خود، به دلیل معماری سنتی و تغییر نیافته، طراحی متناسب با اقلیم، رعایت اصول هوشمندانه در معماری خانه‌های کویری و اینکه تمامی امکانات شهری را از زمان‌های دور، تامین کرده و در خود جای داده، شرایط کافی برای ثبت شدن در فهرست میراث جهانی یونسکو را به‌دست آورد و این اتفاقی بود که در سال ۱۳۹۶ محقق شد. اما باغی در یزد وجود دارد که پیش از بافت تاریخی یزد در سال ۲۰۱۱ جزء پروژه باغ‌های ایرانی، به همراه ۹باغ دیگر به فهرست میراث جهانی یونسکو اضافه شد. نام این باغ، باغ دولت آباد است. در این بخش از مجله دلتا همراه باشید تا درباره این باغ بیشتر بدانیم.

باغ دولت آباد کجاست؟

در دوره زندیه و معاصر با حکمرانی کریمخان زند، شخصی به‌نام «محمدتقی خان» مشهور به خان بزرگ، که سرسلسله خاندان خوانین یزد بود، قناتی به‌طول ۶۵کیلومتر را از مهریز به یزد کشید و نام این قنات طویل را دولت‌آباد گذاشت. پس از آن بود که خان بزرگ، باغ دولت آباد را در این مکان بنا کرد. امروز این باغ را در مرکز شهر و محله چهارمنار می‌بینیم.

بادگیر باغ دولت آباد

شاخصه اصلی و منحصربه‌فرد باغ دولت‌آباد، بادگیر آن است. این بادگیر با ۳۳.۸ متر ارتفاع، بلندترین بادگیر جهان شناخته می‌شود. این بادگیر برخلاف دیگر نمونه‌های خود که به‌شکل مستطیل ساخته می‌شوند، ظاهری هشت ضعلی دارد که باعث می‌شود باد از هر سمتی که بوزد، به‌راحتی وارد دریچه‌های بادگیر شده و به سمت پایین هدایت شود.

هوشمندی دیگری که در معماری این بادگیر دیده می‌شود، حوض آبی است که در قسمت انتهایی آن قرار دارد. باد گرم و کویری یزد، وارد بادگیر شده، از میان پره‌های چوبی می‌گذرد و بخشی از حرارت خود را از دست می‌دهد، در طول مسیر و به‌خصوص با وزیدن روی سطح آب، خنک می‌شود و حالا شما بدون نیاز به برق و گاز، یک کولر خنک‌کننده طبیعی دارید.

بخش‌های مختلف باغ

باغ از دو بخش بیرونی (حکومتی) و اندرونی (سکونتگاهی) تشکیل می‌شود. باغ اندرونی و بیرونی نیز بر هم عمود و از یکدیگر منفک هستند. باغ بزرگ‌تر که باغ اندرونی است، شامل حرمسرا، عمارت هشتی، عمارت طنبی، مطبخ، آب‌انبار و البته اصطبل و برج دیده‌بانی می‌شود.

یکی از وظایف دیده‌بان‌ها، جلوگیری از ورود اغیار به باغ اندرونی بوده است. باغ کوچک‌تر که باغ بیرونی است، شامل عمارت تهرانی، تالار آینه، جلوخان و سردر، بازارچه و آب‌انبار عمومی می‌شود. این باغ، محل برگزاری تشریفات حکومتی و برگزاری مراسم ورزشی بوده و «بهشت آیین» نامیده می‌شود
هر بخش از این بنای عظیم، با معماری عجیب و هوشمندانه، تاریخ و علم و هنر مردمان ۲ سده پیش را به نمایش می‌گذارد. این باغ همه روزه به‌جز روز عاشورا، پذیرای مهمانان و مسافران خود است.

پیشنهاد مطالعه: برای خواندن مطالب بیشتر فیل‌های نقاش جاذبه توریستی عجیب تایلند را بخوانید.